48 ساعت رنج‌آور در زندان ابوظبی
آبهای بین‌المللی است و در فضای آرام شناورهای صیادی در حال تردد. خدمه در حال استراحت هستند که تا ساعتی بعد تورها را در صیدگاه پهن کنند و منتظر روزی دریا باشند اما ناگهان طوفانی از وحشت در دریای خلیج‌فارس به راه می‌افتد لوله سلاح ناوچه امارات به سمت لنج‌های ایرانی قرار می‌گیرد، تیراندازی مرگباری رخ می‌دهد و خدمه یک فروند لنجی از باسعیدو قشم 48 ساعت دلهره‌آور در زندان امارات به سر می‌برند تا آنکه با رایزنی مقامات ایرانی به کشور بازمی‌گردند.
انگار در خواب‌وبیداری است، شوکه است نمی‌داند به چه دلیل سر از ابوظبی درآورده است و در سلول انفرادی زندان به سر می‌برد، پژواک شلیک بی‌امان گلوله، فریاد کمک خواهی دو ملوان مجروح و… در مغزش هنوز در جریان است، ملوانانی که مورد اصابت گلوله قرار گرفتند، براثر شدت جراحات در عرشه لنج جان سپردند و او به‌عنوان ناخدا نتوانست برای نجاتشان کاری کند و تماشاچی ذره‌ذره مرگشان بود، نگاهی به دستان دستبند زده و پاهای زنجیرشده‌اش می‌کند، درد شدیدی از ناحیه پاها احساس می‌کند، پاهای برهن‌های که ساعاتی براثر پیاده‌روی بر روی آسفالت‌های داغ محوطه زندان کشیده شده است، با هر حرکتی صدای نخراشیده زنجیرهای آهنی در گوشش می‌پیچید مجبور است با همین حالت بخوابد، بنشیند و راه برود و نمی‌داند آیا می‌تواند دوباره دختر و پسر 4 و 5 ساله‌اش را ببیند و آنها را در آغوش بگیرد تا اینکه پس از گذشت 48 ساعت، به همراه 5 نفر ملوان از این کابوس رها می‌یابد و با تلاش مسئولین و سپاه، وارد خاک وطن می‌شود.
ناخدای که دل از دریا کند
27 ساله است و از 20 سالگی ناخدای لنج صیادی در زادگاهش باسعیدو قشم بوده است و روزها و شبهای زیادی بر روی آبهای آزاد مشغول صید آبزیان. اما این روزها در فکر کار و کاسبی جدیدی است و شغل اجدادی دریانوردی را رها کرده است و به گفته خود، با اتفاقاتی که رخ داده و مرگ دو نفر از بهترین نیروهایش، دیگر نمی تواند دل به دریا بزند و دریا زده شده است…
روز حادثه
ظهر 27 مردادماه است 8 خدمه جوان شناور «یاسین باسعیدو» در حال استراحت هستند تا غروب فرا برسد باز تور ماهیگیری را در دریا رها کنند تا دم دمای صبح. ناخدا شهرام قویدل مشغول کاری است و خدمه مشغول نهار خوردن .
« در 30 مایلی جزیره سیری بودیم، خدمه پس از نماز ، همه آماده نهار شدند و من چون مشغول کاری بودم گفتم که بعدا نهار می خورم تا اینکه صدایی به گوشم رسید و بلافاصله از طریق بی سیم از ناخدای لنج های اطراف که حدود یک تا دو مایلی از هم قرار داشتیم، فهمیدم ناوچه اماراتی در یک مایلی لنج های ما و در آن سوی مرز آبی، در حال تیراندازی است، بدون اینکه دلهره و استرس داشته باشیم لنگر را از آب بیرون کشیدیم و آماده حرکت به سمت ساحل شدیم».
مرگ دلخراش
ناخدایان 11 فروند لنج صیادی حاضر در محل ، با اینکه متعجب هستند وسوالاتی در ذهنشان شکل می‌گیرد که این ناوچه اماراتی تا حالا داخل این منطقه حضور نیافته و امروز برای چه کاری در اینجاست ،آماده حرکت به سمت ساحل ایران می شوند ،اما ناگهان رگبار گلوله از سوی ناوچه اماراتی روانه آنها می شود و هر کدام از خدمه به سمت و سویی می دوند و گوشه ای پناه می بردند تا از مهلکه جان سالم به در ببرند ،رعب و وحشت در دریا به راه افتاده است و گارد ساحلی بی محابا شلیک می کند ،ناباورانه دو جوان چابهاری هدف گلوله قرار می گیرند جان می دهند…
«ساعت حدود 13 بود اصلا فکرش را نمی کردیم چنین حادثه ای به وجود بیاید با دیدن ناوچه اماراتی ، همگی قصد خروج از آن محل را داشتیم اما یکدفعه صدای شلیک تیربار شنیده شد ، پس از گذشت 12 سال از عمرم در دریا ،اولین بار بود چنین این اتفاق غیر منتظره ای را تجربه می کردم ، خیلی وحشتناک بود بی امان شلیک می کردند که متاسفانه در این رابطه دو نفر از نیروهای با تجربه ام که اهل چابهار بودند را از دست دادم»
یعقوب جدگال 20 ساله از ناحیه شکم مورد اصابت گلوله قرار می گیرد و در دم جان می سپارد و لحظه ای بعد جوان 27 ساله ای دیگری به نام منصور جدگال از ناحیه قفسه سینه مجروح می‌شود و تا حدود 4 ساعت با مرگ دست و پنجه نرم می کند تا اینکه در مسیر امارات در همان عرشه تسلیم مرگ می شود .
حرکت اجباری به سمت امارات
«همه چیز در یک لحظه رخ داد نمی دانستیم چکار کنیم ، ناوچه نزدیک لنج ما شدند و فهمیدند که دو نفر از نیروهای ما تیر خورده اند اجازه حرکت به ما را نمی دادند ، می خواستم به کمک منصور بروم که هنوز زنده بود اما تا حرکت می کردم شلیک می کردند ، اجازه نمی دادند از سر جایمان جابجا شویم ، ملوانان با زبان اردو با گارد ساحلی در ناوچه حرف می زنند ، آنها ما را مجبور کردند به طرف آبهای امارات به راه بیافتیم».
لحظات دلهره آوری است نمی دانند در چه دردسر بزرگی افتادند، گارد ساحلی ، لنج «یاسین باسعیدو» را به طرف امارات اسکورت می کنند ، ناخدا قویدل از طریق بی سیم موقعیت خود را به لنج های دیگر خبر می دهد که آنها مقامات مسوول را در جریان حادثه قرار دهند تا اینکه شناور از آبهای سرزمینی خارج می شود. نیمه های شب است و شناور، وارد بندرگاهی درابوظبی می شود .
سلول انفرادی
«علت رفتارهای گارد ساحلی برایمان نامفهوم بود ، نمی دانستیم آیا در این حادثه زنده می مانیم یا نه ، هراس و دلشوره عجیبی داشتیم ، نگران ملوانانم بودم ، زمانی که به اسکله رسیدیم ، بلافاصله نیروهای گارد ساحلی وارد شناورمان شد چشم های ما را بستند و به دست های ما دستبند زدند، ما را سوار ماشین کردند به سمت مکانی بردند که بعد از رسیدن فهمیدیم زندان است ، در آنجا لباس زندانیان را پوشیدیم وبا رفتار ناخوشایند آنها در حالی که دست ها با دستبند و پاهایمان اسیر زنجیر آهنی بود به سلول انفرادی رفتیم».
نمی دانند با کدامین جرم ، محکوم می شوند ، با زنجیرآهنی به پا و دستبند به دست ساعات زجرآوری را تا صبح می گذرانند.
پیاده روی سخت در حیاط زندان
«از سرنوشت دو ملوان جان باخته خبر نداشتیم ،آب و غذای مناسبی به ما ندادند ، صبح روز بعد ما را مجبور کردند با پاهای برهنه چند بار حیاط زندان را دور بزنیم ، طوری که کف پاهایمان به شدت درد می گرفت و نای راه رفتن نداشتیم، 24 ساعت با سختی گذراندیم تا اینکه شب ما را با چشمان بسته به زندان دیگری انتقال دادند اما در آنجا همه چیز تغییر کرد».
ورق برگشت
از سرنوشت نامعلوم که در انتظارشان است دلشان پر از آشوب می شود ، هر کدام زیر لب دعا می خوانند و برای سلامتی هم از خدا کمک می خواهند، ماشین متوقف می شوند آنها بدون اینکه جایی را ببیند وارد مکان دیگری می شوند
«پارچه ای که دور چشم های ما را بسته بودند باز کردند، متوجه شدیم وارد زندان دیگری شدیم اما رفتار زندانیان با ما به کلی تغییر کرده و الفاظ اهانت آمیز دیگر به سمت ما پرتاب نمی شود ، لباس تمیزی به ما دادند بعد از حمام، همگی ما را به اتاقی بردند ، شام مفصلی مهمانمان کردند، تعجب کرده بودیم ، انگار ورق برگشته بود ، شب را تا صبح با هم گذراندیم و صبح روز بعد ، یکی از مسوولین آنجا به سمت ماها آمد بعد از معذرت خواهی ، به ما گفت اشتباهی رخ داده بود، شما آزاد هستید و اجساد ملوانان با پرواز به کشور بازگردانده می شود».
راهی وطن
مات و مبهوت هستند اما می دانند که با همت مسوولین کشوراز بند و لحظات سخت نجات یافتند، در اسکله ،سوار لنج خود می شوند به سمت آبهای ایران حرکت می دانند در حالی که یک شناور امارات آنها را اسکورت می کند.
« زمانی که به درون لنج رفتیم متوجه شدیم 400 کیلو ماهی صید شده ساردین و زرده ناپدید شده است و به جای آن مواد غذایی ،آب معدنی و آبمیوه قرار دارد ، ما این مواد غذایی را قبول نکردیم ولی آنها به اجبار درون شناور قرار داده بودند. ، درطی مسیر هزاران بار خدا را شکرمی کردیم که توانستیم بار دیگر طلوع خورشید در دریای سرزمینی را ببینیم و خانواده مان را در آغوش بگیریم اما در عین حال غمگین و ناراحت بودیم که دو نفر ازبهترین دوستانمان را از دست دادیم»
ساعات ترس و لرز به پایان می رسد، شناوری که روزهای قبل پر از خنده و شادی بود اکنون به فضای سنگین غم و سکوت مبدل شده است به جزیره ابوموسی می‌رسد.
شهرام قویدل در گفتگو با «صبح ساحل» بیت رهبری، ستاد کل نیروهای مسلح و رییس جمهور و نهادهای دولتی ووزارت خارجه کشور تشکر می کند.
بتون کاری محل گلوله
شناور در اسکله پهلو می‌گیرد اما لحظاتی بعد همه متعجب به هم نگاه می کنند ، جایی از گلوله در بدنه لنج نیست
«شناور اماراتی بعد از تحویل دادن ما به نیروهای سپاه و دریابانی از محل دور شدند، زمانی که لنج پهلو گرفت متوجه شدیم آثاری از جای تیر نیست، اماراتی‌ها در زمان توقیف لنج ما، اقدام به بتونه‌کاری و رنگ‌آمیزی محل اصابت گلوله کرده بودند».
رئیس شیلات قشم در خصوص بتون کاری جای گلوله می‌گوید: «اماراتی‌ها در زمان توقیف لنج ایرانی در بندرگاهی در امارات اقدام به بتونه‌کاری و رنگ‌آمیزی محل اصابت گلوله کرده‌اند».
آبهای بین‌المللی که متعلق به هیچ کشوری نیست
محمد پرورش با بیان اینکه لنج توقیف‌شده که دو تن از سرنشینان آن توسط گلوله گارد ساحلی امارات کشته شدهاند و سرنشینانش پس از رایزنی مقامات جمهوری اسلامی پس از ساعاتی بازداشت و توقیف در امارات روز جمعه به قشم برگشته‌اند ادامه می دهد:» گارد ساحلی امارات بر خلاف قوانین و عرف بین‌المللی در آبهای بین‌المللی لنج صیادی ایرانی را مورد اصابت گلوله و حمله قرار داده است».وی می افزاید: «بالفرض اینکه حتی لنج ایرانی وارد آبهای سرزمینی امارات شده باشد، این رفتار گارد ساحلی امارات قابل توجیه نیست و کمتر کشوری به شناورهای صیادی که هیچ سلاحی با خود حمل نمی‌کنند و در پی رزق و روزی هستند شلیک می‌کند».
این مقام شیلاتی با بیان اینکه تفاهم‌نامه‌ها و مرام‌نامه‌هایی نیز بین نیروهای دریابانی و گارد ساحلی کشورهای منطقه برای پیشگیری از چنین اتفاقاتی موجود است، می گوید: «اینکه در آبهای بین‌المللی که متعلق به هیچ کشوری نیست، به یک شناور غیرمسلح و صیادی شلیک شود و دو تن از سرنشینان آن کشته شوند و سایر سرنشینان دستگیر و به کشور مربوطه انتقال داده شوند در هیچ قاموس و قانونی نمی‌گنجد».به گفته پرورش ورود شناورهای کشورهای همسایه به مرز دریایی و آبهای سرزمینی ایران همواره محتمل و واقع شده است، اما نیروهای دریایی سپاه و مرزبانی و سایر نیروهای حاضر در پایش مرز دریایی به بهترین نحو ممکن و در کمال حسن اخلاق با آنها رفتار کرده‌اند.
وی یادآور می شود: «در دریا هر گونه اتفاقی از جمله منحرف شدن شناورها بر اثر طوفان‌ها، از کار افتادن دستگاه‌های ناوبری، انحراف مسیر در شب‌ها و شرایط دید کم ممکن است اتفاق بیفتد و این در حالی است که دریانوردان در بخش‌های کنترلی و امنیتی و مرزی کشورها این مسائل را درک می‌کنند، و دوره‌های آموزشی نقاط مرزی را پشت‌سر گذاشته‌اند اما اینکه گارد ساحلی امارات چطور حتی در بیرون مرز دریایی خود و در آبهای بین‌المللی که مدیریت و کنترل آنها به‌عهده‌‌شان نیست چنین اقدامی کرده‌اند همه را متعجب کرده است».
رئیس شیلات شهرستان قشم با بیان اینکه تعداد شش سرنشین لنج مذکور ساعاتی پیش وارد قشم شدهاند و در سلامت به‌سر می‌برند اضافه می کند: «گفته‌های این صیادان زحمتکش حاکی از آن است که اماراتی‌ها در ساعاتی که آنها را در بازداشت خود داشته‌اند به‌شدت به‌دنبال صحنه‌سازی و جلوه دادن به‌عکس واقعیت‌ها بوده‌اند به‌نحوی که زمانی که قرار شده است آنها را در دید عموم و رسانه‌ها قرار دهند، مورد پذیرایی و عزت و احترام قرار داده‌اند در حالی که تا قبل از آن در مکانی با بدترین شرایط بازداشت کرده‌اند».
پرورش ادامه می دهد:» آن‌گونه که سرنشینان این لنج می‌گویند اماراتی‌ها در آن ساعات کم اقدام به تعمیر و ترمیم و بتونه‌کاری و رنگ‌کاری خودسرانه بدنه لنج با هدف پاک کردن اثر و سوراخ‌های گلوله‌ها کرده‌اند که این عمل کشور امارات نیز حاکی از تلاش برای سرپوش گذاشتن به این خطای عجیب و نابخشودنی است»
احضار کاردار امارات به وزارت امور خارجه
در پی این حادثه رسیدگی فوری و قاطع به این رخداد تلخ در دستور کار مراجع ذیربط قرار گرفت و پس از بررسی دقیق وضعیت میدانی، در اولین ساعات کاری روز بعد کاردار این کشور در تهران توسط مدیرکل حقوقی بین المللی به وزارت امورخارجه احضار شد. به گزارش ایرنا، مدیرکل حقوقی بین المللی وزارت امورخارجه ضمن محکوم کردن تعرض گارد ساحلی امارات علیه شناورهای صیادی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت این اقدام غیرقانونی و خارج از رویه جاری بین گاردهای ساحلی دو کشور را متوجه دولت امارات عربی متحده دانست و ضمن تاکید بر ضرورت آزاد کردن بازداشت شدگان و رفع توقیف از لنج صیادی و تحویل اجساد، خواستار جبران خسارات وارده و اتخاذ اقدامات مقتضی برای جلوگیری از بروز چنین حوادثی در آینده گردید.
کاردار در جریان احضار ضمن ابراز تاسف از وقوع این اتفاق، تاکید کرد: مراتب را بلافاصله به ابوظبی منعکس خواهد کرد. در کمتر از بیست و چهار ساعت، ملاقات دومی نیز بین کاردار امارات با مدیرکل حقوقی بین المللی وزارت امور خارجه برای پیگیری نتایج برگزار شد.متعاقب این اقدامات در تهران و نیز با پیگیری های سفارت جمهوری اسلامی ایران، دولت امارات با ارسال یک یادداشت رسمی تاسف عمیق خود را نسبت به بروز حادثه مزبور ابراز کرده و آمادگی خود را برای جبران تمامی خسارت وارده اعلام کرد.همچنین با هماهنگی گارد مرزی دو کشور لنج و سرنشینان آزاد شدند و مراحل قانونی تحویل اجساد کشته شدگان با سرعت در حال انجام است.ضمنا در همان روز ۲۷ مردادماه یک فروند کشتی اماراتی بخاطر تردد غیرقانونی در آبهای کشورمان توسط نیروهای گارد مرزی جمهوری اسلامی ایران توقیف و خدمه آن بازداشت شدند. مراحل قانونی رسیدگی به وضعیت این کشتی ادامه دارد.وزارت امور خارجه لازم می داند یک بار دیگر به همه طرفها در خلیج فارس اعلام نماید که جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه تعرضی به منافع و اتباع خود در خلیج فارس را بر نخواهد تافت و در جهت حمایت از شناورها و اتباع خود کلیه تدابیر و اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد کرد.
نویسنده : آنا رام_ خبرنگار
