از دید ترامپ، دولت های پیشین آمریکا با تمرکز بر مسائل خارجی و درگیری با موضوعات گوناگون بین المللی از ضرورت های ساختن ایالات متحده از درون غافل بوده اند.ترامپ پیش از این بارها با اشاره به هزینه های سرسام آور خارجی از لزوم مصرف و سرمایه گذاری منابع مالی آمریکا در قلمرو این کشور سخن گفته بود.
به گفته وی هزینه هفت هزار میلیارد دلاری آمریکا برای جنگ در خاورمیانه می توانست موجب توسعه خطوط آهن، جاده، پل و تونل های در حال فروریختنِ آمریکا شود.
ترامپ راهبرد امنیتی تازه آمریکا را بر چهار ستون حفاظت از مردم آمریکا، افزایش سطح رفاهی، دستیابی به صلح و ثبات از طریق تقویت قدرت و پیگیری منافع این کشور در سراسر جهان استوار کرده است. به نوشته برخی رسانه های آمریکایی ترامپ می کوشد از طریق راهکارهایی چون کشیدن دیوار در مرزهای جنوبی با مکزیک و تحول در سیستم مهاجرتی ایالات متحده، نخستین رکن راهبرد خود را عملیاتی سازد.
رییس جمهوری آمریکا در حالی بر اولویت افزایش سطح رفاه مردم این کشور انگشت نهاده که با تفسیری بر مبنای صرفِ هزینه و فایده برای دولت و در تلاشی که تاکنون ناکام مانده، کمر به فروپاشی طرح هایی چون خدمات درمانی دولت پیشین دموکرات موسوم به «اوباماکر» بسته است.
بخش عمده و مهم راهبرد ترامپ اما معطوف به شناسایی و اعلان تهدیدات امنیتی پیش روی ایالات متحده آمریکا است؛ جایی که ترامپ، کشورهایی چون جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی را در کنار گروه های مسلح افراطی در خاورمیانه را مهمترین منابع تهدید خوانده و از چین و روسیه به عنوان رقبایی با اهداف، منافع و ارزش های متعارض با آمریکا یاد کرده است.
از دید ترامپ، طیفی از منابع و مراکز تهدید، امنیت و موفقیت آمریکا را هدف قرار داده و می کوشند از طریق اقداماتی ثبات زدا و نیز برهم زدن عدالت و آزادی در نظام اقتصادی جهان، جایگاه واشنگتن را تضعیف کنند.
اصلی ترین راهکار ترامپ برای مقابله با این تهدیدات افزایش نفوذ آمریکا در جهان اعلام شده و از دید رییس جمهوری آمریکا این ممکن نخواهد بود مگر از طریق تقویت این کشور از درون. بنا بر اعلان وی، تنها در این صورت ایالات متحده موفق خواهد شد تا با ترویج ارزش ها و توسعه نفوذ در جهان، قدرت و ثروت خود را بازتولید و مضاعف سازد.
همچنان که اشاره شد، اعلان راهبردهای امنیتی و تعیین مسیر حرکت آمریکا در سال های پیش رو به سنت روسای جمهوری این کشور تبدیل شده است؛ از «دونالد ریگان» رییس جمهوری ایالات متحده در دهه ۸۰ میلادی که با ابتکار دفاع راهبردی و راه انداختن «جنگ ستارگان» علیه اتحاد جماهیر شوروی، رقیب سوسیالیستی را به فرسایش کشاند تا «باراک اوباما» که در سال ۲۰۱۲ با اعلان راهبرد «ثقل آسیایی»، توسعه نفوذ آمریکا در حوزه شرق آسیا و اقیانوس آرام را هدف گذاری کرد.
نگاهی به راهبردهای امنیتی آمریکا در دهه های اخیر نشان دهنده نوعی همسازی بین مولفه های سیاست کلان این کشور بوده است. به عنوان مثال در دوره ریاست جمهوری «جرج دبلیو بوش» و تسلط نئوکان ها بر سیاستگذاری واشنگتن، یکجانبه گرایی آمریکا و ورود به عملیات نظامی متعدد در سطح جهانی بر مبنای ایده حفظ هژمونی از طریق قدرتنمایی نظامی پی ریزی شد. در دوره اوباما نیز ایجاد توافقنامه تجارت آزاد در دو سوی اقیانوس آرام، سیاست مکمل اقتصادی دموکرات ها برای راهبرد ثقل آسیایی بود.
ترامپ اما در تشریح راهبرد نوین امنیتی ایالات متحده درباره چگونگی تقویت آمریکا از طریق تمرکز بر اولویت های داخلی، منطقی قابل پذیرش را ارایه نمی دهد. به عبارتی، با توجه به درهم تنیدگی منافع و ارتباطات کشورها در اقتصاد جهانی، اهمیت توسعه تجارت در کسب منافع واحدهای ملی، روند توقف ناپذیر رقابت های اقتصادی و نظامی و … این پرسش بی پاسخ می ماند که واشنگتن در روندی گریزان از توافقنامه های حذف تعرفه در مناطق گوناگون جهان، دیوار کشیدن پیرامون آمریکا، خروج از پیمان های جهانی، ایجاد تقابل های بی حاصل از جمله در زمینه توافق هسته ای، بحران شبه جزیره کره، ستیزجویی با چین و پیروی از الگویی نامشخص در ارتباط با روسیه چگونه موفق به تقویت آمریکا از درون خواهد شد.
نگاهی به وضعیت دولت ترامپ نشان دهنده نوعی از هم گسیختگی در سیاستگذاری است؛ از عزل یک به یک مشاوران گرفته تا اختلافات متعدد با نخبگان دستگاه دیپلماسی و فرماندهان نظامی و نیز تقلیل تصمیم گیری های سیاسی به مشاوره های خانوادگی.
با توجه به این وضعیت و حتی پیش از اعلان کلی گویی های متناقض ترامپ تحت عنوان راهبرد نوین امنیتی، بسیاری از صاحبنظران یکی از ویژگی های اصلی دولت جمهوریخواه کنونی را بی راهبردی و حتی راهبرد گریزی عنوان کرده اند.برخی در پاسخ به این پرسش می گویند شاید ترامپ قصد بازگرداندن آمریکا به دکترین انزواگرای مونروئه در ابتدای قرن نوزدهم را داشته باشد.

خبرنگار: سیدمحمد موسی کاظمی **

انتشار: شهناز حسنی

انتهای پیام /*